Bouwen aan sterke en veerkrachtige toeristische bestemmingen

Toerisme is een belangrijke motor voor economische ontwikkeling en kan aanzienlijke voordelen opleveren voor lokale gemeenschappen. Hoewel sommige bestemmingen streven naar het beheren van ongebalanceerde groei en ontwikkeling van toerisme, proberen andere meer bezoekers aan te trekken om de economische en sociale voordelen van toerisme te benutten. Het herverdelen van toeristenstromen in tijd en ruimte en het vermijden van een te grote afhankelijkheid van toerisme zijn topprioriteiten voor veel bestemmingen, zowel op subnationaal als nationaal niveau.

Uitdagingen voor toeristische bestemmingen

Het aanpakken van de uitdagingen waarmee toerisme wereldwijd wordt geconfronteerd, vereist zorgvuldige planning, betrokkenheid van belanghebbenden, investeringen door publieke en private partijen, en naleving van milieunormen. Het balanceren van economische groei met milieu- en sociale overwegingen kan complex zijn en vereist samenwerking, met name op bestemmingsniveau, met een breed scala aan belanghebbenden om de voordelen (en gevolgen) van toerisme beter te spreiden en een duurzamer en inclusiever toerisme voor bestemmingen te creëren. De experts van OECD zien vier grote uitdagingen.

1. Overtoerisme en onevenwichtige groei: De sterke terugkeer van toerisme na de COVID-19-pandemie heeft geleid tot hernieuwde druk op populaire bestemmingen. Overcrowding belast lokale infrastructuur, natuurlijke hulpbronnen en de leefbaarheid voor bewoners. Voorbeelden zoals Canarische Eilanden en Barcelona illustreren hoe massatoerisme de leefkwaliteit kan aantasten en de sociale acceptatie van toerisme kan verminderen.
2. Seizoensgebonden afhankelijkheid: Veel bestemmingen zijn sterk afhankelijk van piekseizoenen, wat leidt tot economische instabiliteit en uitdagingen voor arbeidsmarktcontinuïteit. Berggebieden die afhankelijk zijn van wintersport staan bijvoorbeeld onder druk door klimaatverandering en dalende sneeuwniveaus. Andere minder populaire bestemmingen kunnen aanzienlijk profiteren van een toename van bezoekersstromen en toeristische investeringen, wat op zijn beurt kan helpen de druk op meer overvolle hotspots te verminderen.
3. Klimaatverandering en geopolitieke instabiliteit: Extreme weersomstandigheden, zoals overstromingen en hittegolven, vormen een groeiende bedreiging voor toeristische bestemmingen. Deze crises kunnen het aantal bezoekers verstoren en infrastructuur beschadigen, wat leidt tot langdurige verstoring. Daarnaast kunnen geopolitieke spanningen, gezondheidscrises of economische tegenwind de sector abrupt ontwrichten.
4. Veranderende verwachtingen van toeristen: Toeristen zoeken steeds vaker naar authentieke, cultureel meeslepende ervaringen, zoals lokale gerechten, tradities en interacties met bewoners. Deze verandering biedt kansen voor door de gemeenschap geleid toerisme en authentieke, buiten de gebaande paden en langzame toerisme-ervaringen die lokale gemeenschappen ondersteunen en duurzame praktijken bevorderen. Bestemmingen moeten inspelen op deze trends om concurrerend te blijven.

Sterke toeristische bestemmingen

Volgens OECD zijn sterke, veerkrachtige bestemmingen het antwoord op de vele uitdagingen en bedreigingen die de toeristische sector bedreigen. Sterke toeristische bestemmingen zijn toegerust om te gedijen in tijden van verandering en bij te dragen aan een veerkrachtige toeristische sector. Dit kan de stabiliteit van de lokale economieën verbeteren, de leefbaarheid van plaatsen vergroten en kansen creëren voor sociaaleconomische ontwikkeling voor mensen. Sterke toeristische bestemmingen kunnen duurzame ontwikkeling, welzijn, inclusieve groei bevorderen en bijdragen aan de veerkracht van de bestemming. Tegelijkertijd kan een te grote afhankelijkheid van toerisme, of van een beperkt aantal belangrijke attracties of soorten toerisme, de kwetsbaarheid vergroten en bestemmingen vatbaarder maken voor verstoringen. Het rapport identificeert een aantal prioritaire uitdagingen voor toeristische bestemmingen:

• Ontwikkel toerisme als onderdeel van diverse en stabiele economieën in bestemmingen en streef naar diversificatie van de toeristische economie, met name waar andere economische mogelijkheden beperkt zijn.
• Bevorder de ontwikkeling van plannen voor toeristische ontwikkeling en beheer die de unieke kenmerken van bestemmingen weerspiegelen en geïntegreerd zijn met nationale strategieën en lokale actieplannen.
• Verbeter de coördinatiestructuren tussen overheidsinstanties en verduidelijk de rollen en verantwoordelijkheden van de verschillende belanghebbenden om de toeristische ontwikkeling en het crisismanagement in bestemmingen te versterken.
• Versterk de capaciteit van lokale en regionale overheden en managementstructuren door middel van training, middelen en financiële steun om het toerisme effectief te helpen beheren.
• Verzamel en deel meer actuele en gedetailleerde gegevens door gebruik te maken van nieuwe technologieën en het bevorderen van open data-initiatieven en datadelingskaders om de besluitvorming te ondersteunen.

Conclusie

Uit het rapport “Building strong and resilient tourism destinations” van de OECD kan geconcludeerd worden dat het versterken van toeristische bestemmingen vereist dat ze veerkrachtig en duurzaam worden gemaakt door middel van diversificatie van de economie, strategische planning, en samenwerking tussen verschillende belanghebbenden. Bestemmingen moeten zich aanpassen aan veranderende toeristentrends, milieuvriendelijke praktijken integreren, en voorbereid zijn op toekomstige crises. Dit vraagt om robuuste gegevens voor besluitvorming, sterke infrastructuur, en betrokkenheid van lokale gemeenschappen om de voordelen van toerisme breed te delen en de negatieve impact te minimaliseren. Door deze benaderingen kunnen bestemmingen niet alleen beter omgaan met onverwachte schokken, maar ook bijdragen aan een duurzamer en inclusiever toeristisch model.