Afbeelding
Aanleiding
Voor de pandemie hadden veel Nederlandse steden te maken met een sterk toenemend aantal toeristen. Zowel in de media als in politieke discussies klonk een roep om toerisme aan banden te leggen. Tijdens de pandemie lag het internationaal toerisme nagenoeg stil en verdween discussie over de impact van toerisme naar de achtergrond. Na de pandemie nam het aantal toeristen weer sterk toe, en ligt het in verschillende steden al boven het niveau van voor corona. Om eenzelfde situatie als die van voor de uitbraak van de coronapandemie voor te zijn is het nu noodzakelijk om proactief te handelen.
De laatste jaren zijn verschillende nieuwe perspectieven en methoden ontwikkeld om toerisme op een manier te organiseren zodat het bijdraagt aan brede welvaart. De benadering ‘regenerative tourism’ is één van deze perspectieven die de laatste jaren veel aandacht kreeg. Deze benadering is geworteld in het uitgangspunt dat toerisme meer moet opbrengen voor de plaats die het aandoet dan dat het kost. Opbrengst is in deze benadering meer dan economische baten en neemt ook waarden als kwaliteit van leven en het milieu mee. Wat gezien wordt als ‘waarde’ en welke aspecten van toerisme bijdragen aan deze ‘waarde’ wordt niet van bovenaf bepaald, maar verkregen vanuit een dialoog met de verschillende betrokken partijen.
In leidraad Bestemmingsmanagement, Perspectief 2030 en de Agenda Bewuste Bestemmingen (CELTH) staat de gezamenlijke ambitie beschreven om te werken aan een bewuste bestemming Nederland. Voor de duurzame ontwikkeling van de bestemming Nederland is betrokkenheid en draagvlak onder inwoners essentieel. Het zijn immers niet alleen overheden en ondernemers, maar juist ook inwoners die een bestemming maken.
Veel bestemmingsgebieden, waaronder Utrecht, zoeken nog naar de beste manier om bewoners te betrekken en de dialoog met hen aan te gaan over toerisme. Door te starten vanuit een dialoog met de verschillende betrokken partijen, te luisteren naar de verschillende posities, zorgen en kansen die deze partijen zien kan er een gemeenschappelijk doel geformuleerd worden.
Doel
Dit project wil inzicht verschaffen in de praktische kant van het inzetten van bepaalde typen interventies bij participatietrajecten rondom het betrekken van bewoners bij toerisme. De hoofdvraag van dit onderzoek is als volgt:
‘Op welke manier kunnen interventies gericht op ’residentempowerment (specifiek: betrokkenheid of participatie) het meest effectief worden ingezet om het sentiment en de houding onder inwoners ten aanzien van toerisme op een positieve wijze te beïnvloeden?
De deelvragen zijn:
- In welke mate worden bepaalde vormen van empowerment (psychologisch, sociaal en politiek) beïnvloed na de verschillende vormen van interventies?
- Welke interventies zijn het meest effectief en het beste schaalbaar naar andere delen van Nederland?
- Welke tips en valkuilen zijn er in het totale proces van het selecteren, opstellen, begeleiden en uitvoeren van de focusgroepen gesignaleerd?
- Welke aanbevelingen zijn erop te stellen voor de gemeente Utrecht hoe inwoners betrokken kunnen worden bij toekomstig toeristisch beleid?
Aanpak
Het onderzoek start met een kwantitatief onderzoek (0-meting) onder bewoners van Utrecht volgens het RETS-model. Dit is een gevalideerde vragenlijst met verschillende stellingen over het draagvlak voor toerisme. Het onderzoek uit stap 1 vormt de basis voor een selectie van 32 respondenten die bereid zijn verder te praten over het onderwerp toerisme in vier verschillende focusgroepen. Na afloop van de focusgroepen vragen we aan de respondenten een korte vragenlijst online in te vullen (1-meting) met een aantal stellingen (psychologische empowerment/trots, economische empowerment/inkomsten, sociale empowerment/verbondenheid, politieke empowerment/betrokkenheid, steun voor toerisme en positieve en negatieve impacts. Na deze stap volgt de dataverwerking en analyse met als output een rapportage met bevindingen en aanbevelingen. Een belangrijke laatste stap is een plenaire sessie of workshop met de gemeente Utrecht waarin we verkennen welke onderzoeksuitkomsten betekenisvol zijn en vertaald kunnen worden naar de praktijk.
Partners
- NHL Stenden / European Tourism Futures Institute
- Breda University of Applied Sciences
- HZ Kenniscentrum Kusttoerisme
- Utrecht Marketing
- Universiteit Utrecht
- Gemeente Utrecht
Projectteam
- Jochem Jansen (NHL Stenden)
- Stefan Hartman (NHL Stenden)
- Ben Wielenga (NHL Stenden)
- Rob van Ginneken (BUas)
- Bert Smit (Buas)
- Joost de Vries (Utrecht Marketing
- Irina van Aalst (Universiteit Utrecht)
- Kim Hogenelst (Universiteit Utrecht)
- Egbert van der Zee (Gemeente Utrecht)
Planning
September 2023 – mei 2024
Status
Lopend
