Onderzoeksagenda voor verduurzaming van de toeristische sector

Bouwen aan bewuste bestemmingen

Duurzame ontwikkeling staat hoog op lokale, nationale en internationale politieke agenda’s. Denk alleen al aan klimaatverandering, biodiversiteit, de stikstofcrisis, de gezondheidscrisis, de teloorgang van stilte en stiltegebieden en de ontwikkeling van de circulaire economie. Deze ontwikkeling bestaat nadrukkelijk uit aspecten op het gebied van milieu, mens en economie. Daarbij is het perspectief van de stakeholders in de sector, de bedrijven, overheden, omwonenden, klanten en belanghebbenden van groot belang. De gastvrijheidssector speelt hierin een dubbele rol. Enerzijds creëert deze sector veel waarde uit natuurlijke hulpbronnen zoals juist de kwaliteit van natuur, biodiversiteit, landschap, stilte, schone lucht. Anderzijds speelt de sector een rol bij het ontstaan van klimaatverandering, stikstofoxiden, verlies van biodiversiteit en stilte.

Duurzame groei van toerisme

Een belangrijke oorzaak van de mismatch tussen milieueffecten en de ontwikkeling van de gastvrijheidssector is de centrale rol van het groei-paradigma in de toerisme- en reissectoren. Dit groeimodel gaat in toenemende mate ook ten koste van de kwaliteit van de sector. Denk bijvoorbeeld aan overtoerisme. Het is van belang om beter begrip te hebben van de mechanismen achter het groei-denken. Ook dient de vraag zich aan wat ‘groei’ dan precies is. Gaat het over:

• Groeiambities van individuele ondernemers?
• Schaalvergroting?
• Groei van de hele sector?
• En groei waarvan?
• Omzet, winst, aantal bezoekers, aantal overnachtingen?

De relatie met overtoerisme is in dit verband evident, maar ook een te hoge milieubelasting en een onevenwichtige verdeling van de economische lusten en lasten. 

Digitalisering van de toeristische industrie

De uitdaging is om, aansluitend aan de praktijk van de sector, niet alleen economische modellen en paradigma’s, maar ook acties en aanpassingen te vinden die de milieubelasting door de sector effectief verminderen, helpen om adequaat te reageren op het nieuwe en snel veranderende beleid op deze thema’s onder behoud van een economisch gezonde sector. Daarbij zal ook aandacht worden geschonken aan de rol van digitalisering bij zowel het ontstaan van der problematiek als ook het oplossen ervan.

Verloop onderzoeksagenda duurzaamheid

Op basis van relevante duurzaamheidsthema’s (klimaat, energie, lucht, water, geluid, biodiversiteit, veiligheid, landschap, ruimtegebruik, afval, circulaire economie, SDG’s en overtoerisme) wordt in eerste instantie per thema (in de vorm van een literatuurstudie) gerapporteerd over het nationaal en internationaal beleid. In een latere fase volgen er gesprekken met relevante stakeholders (branche- en overheidsorganisaties).

Paul Peeters is namens CELTH actiehouder. De betrokken hogescholen zijn BUAS, HZ en NHL Stenden. Onze programmamanager Harm IJben fungeert namens CELTH als contactpersoon voor deze actie bij de werkgroep die zich bezig houdt met de uitvoering van de (herijkte) actieagenda.